اختصاصی خودروتک؛
ورود چشم و گوش بسته خودروهای برقی
وزارت صمت وعده داده بود که در آبان ماه حدود ۲ هزار خودروی برقی برای عرضه در بخش تاکسیرانی وارد کشور خواهد شد؛ بااین‌حال امروز ۵ آذرماه است و خبری از خودروهای برقی نیست.
به گزارش خودروتک ، بحث ورود خودروهای برقی به ترکیب سبد خودروهای موجود کشور در شرایطی به یکی از کلیدواژه‌های اصلی سخنرانی‌های عباس علی‌آبادی تبدیل شده است که خیلی کارنامه مثبتی در این حوزه دیده نمی‌شود. در واقع، هم‌زمان با سکان‌داری علی‌آبادی در وزارت صمت، ورود خودروهای برقی به ناوگان تاکسیرانی کشور به یک کلیدواژه تبدیل شده و او در هر فرصتی درباره آن صحبت می‌کند. حال‌آنکه دنبال کردن این موضوع از سوی وزیر صمت و تأکید ویژه بر آن بدون حصول نتیجه، سبب ایجاد انتقاداتی از سوی کارشناسان و فعالان حوزه صنعت خودرو شده است. حتی به‌تازگی علیمردان عظیمی، مدیرعامل ایران‌خودرو هم به آن اشاره داشت و ضمن تأکید بر حرکت به سمت خودروهای برقی و هیبریدی گفت که وزیر صمت در مورد خودروهای برقی تحت‌فشار هستند.
پیش‌تر مهدی ضیغمی معاون علی‌آبادی و رئیس سازمان توسعه تجارت ایران هم ۲۹ مهرماه و هم دوم آبان ماه وعده آغاز واردات خودروهای برقی از آبان ماه را داد؛ او ۲۹ مهرماه اعلام کرد که «واردات خودروهای برقی از آبان ماه آغاز می‌شود و بعدازاینکه عرضه خودروهای برقی وارداتی به تاکسیرانی به اتمام رسید می‌توان برای عرضه خودروهای برقی عمومی نیز اقدام کرد.» در ادامه نیز در دوم آبان ماه ضیغمی تأکید کرد که «برنامه جدی برای واردات خودروهای برقی اعم از فول برقی، هیبرید، پلاگین و… داریم. یکی دو هزار خودروی برقی در همین آبان ماه وارد خواهد شد که در مرحله نخست مشتری تاکسیرانی است اما در مرحله بعدی مردم عادی هم می‌توانند بخرند زیرا این خودروها به لحاظ قیمتی به‌صرفه‌تر از خودروهای بنزینی هستند.»
عباس علی‌آبادی از روز نخست که سکان هدایت وزارت صمت را بر عهده گرفت کلیدواژه «خودروهای برقی» را در هیچ‌یک از سخنرانی‌های خود از قلم نینداخت؛ علی‌آبادی اعتقاد دارد که استفاده از خودروهای برقی اعم از وارداتی و داخلی می‌تواند نقطه شروعی برای ایجاد تحول در حوزه‌های مختلف از جمله، صنعت خودروسازی، محیط‌زیست، کاهش مصرف سوخت و… باشد. در همین رابطه نیز علی‌آبادی وعده داد که «برنامه داریم تا آخر امسال ۱۰۰ هزار تاکسی برقی در شهرهای بزرگ داشته باشیم.»
منصفانه که نگاه می‌کنیم علی‌آبادی بارها به انتقادات و سؤالات پیرامون خودروهای برقی پاسخ داده و توضیحاتی را ارائه کرده است. او اخیراً گفته است که ۲۲ میلیون دستگاه خودرو در کشور داریم و قرار نیست که یک‌شبه ۲۰ درصد از خودروها را برقی کنیم. همچنین علی‌آبادی از ۵ سال کار و تحقیق پیرامون خودروهای برقی خبر داده است؛ اما باوجوداین صحبت‌ها همچنان ابهامات و انتقادات به برقی‌سازی خودروها برقرار است.
اماواگرهای خودروهای برقی در ایران
یکی از چالش‌های سد راه تولید و توسعه خودروهای برقی در ایران قیمت تمام‌شده نهایی محصول، قیمت باتری و کافی نبودن زیرساخت‌ها جهت تولید باتری‌های لیتیومی در کشور است که ضمانت لازم را برای ایجاد تقاضای بالقوه در کشور ایجاد نمی‌کند. به‌طوری‌که شرکت‌های خودروساز مدعی هستند در صورت برطرف شدن چالش تضمین مشتری، توانمندی تولید خودروهای برقی در کشور وجود دارد. ازاین‌رو تسهیل فرآیند تولید خودروی برقی در کشور نیازمند مداخله دولت در جهت رفع دو شکست بازار و شکست هماهنگی مرتبط با این صنعت در کشور است که دربرگیرنده کاهش اختلاف قیمت تمام‌شده خودروهای برقی با نوع بنزینی آن و تشویق مردم به خرید این نوع خودروهاست.
مدیرکل دفتر صنایع خودرو وزارت صمت می‌گوید: «به عقیده بنده، تلاش‌هایی که به‌ویژه در یک دهه اخیر در کشور برای ساخت خودروهای برقی آغاز شده است، در مسیر بلوغ برقی‌سازی خودرو در سطوح مختلفی قرار داشته، بنابراین نمی‌توان گفت که هدر رفته داشته است؛ بلکه در یک پیوستار مسیر تکاملی را طی کرده‌اند. اقداماتی که طی سال‌های اخیر در حوزه زیرساخت‌ها توسط گروه مپنا انجام شده و سایر تلاش‌های ارکان مختلف صنعتی کشور، به نظر می‌رسد که اکنون زمان مناسبی است تا با بهره‌گیری از حضور وزیر صمت و تأکید وی بر این حوزه، ثمره مسیری که طی شده، در بازار عرضه شود و صنعت خودرو از پنجره فرصت فناوری‌های نوین بهره گیرد تا با هم‌افزایی، مقیاس تولید و تکیه بر فناوری‌های نوین، شاهد تحولی در صنعت خودروی کشور باشیم.»
اظهارات مدیرکل دفتر صنایع خودرو وزارت صمت، به‌روشنی نشان می‌دهد هنوز از نگاه مدیران و تصمیم‌گیران، تفکیک درست و دقیقی بین خودروسازی برقی با برقی‌سازی خودرو وجود ندارد. بحث دیگر فراهم نمودن زیرساخت‌هایی است که بایستی به آن توجه کرد. توکلی لاهیجانی در همین‌باره گفته است: «سرمایه‌گذاری ایجاد زیرساخت‌ها، می‌تواند توسط شهرداری‌ها انجام شود؛ ضمن اینکه بایستی به‌موازات آن، بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری آن‌ها در ایجاد زیرساخت‌ها فعال شوند. لازم است بخش خصوصی، نظیر فروشگاه‌های بزرگ، کارخانه‌های اطراف کلان‌شهرها، پارکینگ‌های خصوصی، مجتمع‌های تفریحی و اقامتی توجه داشته باشند که تقویت مشتریان آن‌ها در آینده نیز مستلزم ایجاد زیرساخت‌های شارژ در محل پارکینگ‌های آن‌ها است.»
از شارژ تا شارژر خودروهای برقی
دراین‌بین، گفته می‌شود تعدادی از خودروهای برقی نیز به ناوگان تاکسیرانی تعلق خواهد گرفت که با قیمت حدود یک میلیارد تومان به فروش می‌رسد و بااین‌وجود، مشخص نیست که این ناوگان تا چه اندازه بتواند کارآمد باشد و رانندگان تاکسی از این خودروها استقبال کنند یا خیر؟ به‌خصوص این که خودروهای تمام برقی بعد از حدود ۵ سال با هزینه‌های بسیار بالای نگه‌داری روبه‌رو می‌شوند و ازآنجایی‌که مرسوم است در کشور ما هر خودرویی حدود ۲۰ سال فعالیت کند، بعید به نظر می‌رسد که رانندگان تاکسی این خودروها را برای کار انتخاب کنند، اما چالش اصلی این خودروها در کشور نبود جایگاه‌های شارژ و تأمین انرژی است. این در حالی است که طی هفته دولت چند جایگاه شارژ برای خودروهای تمام برقی در شهر تهران افتتاح شد و بدون شک این تعداد جایگاه به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند نیاز خودروهای برقی را مرتفع سازد. به‌ویژه این که بیشتر این جایگاه‌های شارژ در شهر تهران قرار دارند و زیرساخت‌های لازم در سایر نقاط کشور فراهم نشده است.
بااین‌وجود، اماواگرهایی در خصوص همین جایگاه‌های افتتاح شده نیز وجود دارد و برخی ادعا کرده‌اند که برخی از این جایگاه‌ها هنوز به شبکه برق متصل نشده‌اند و دستگاه‌های شارژ خودرو تنها به‌صورت نمادین در جایگاه‌ها قرار دارند. نکته دیگری که باید موردتوجه قرار گیرد، این است که خودروهای برقی علاوه بر جایگاه به برق نیز نیاز دارند و همان‌طور که می‌دانیم کشور در سال‌های اخیر با چالش کمبود برق روبه‌روست و در دوره‌های مختلف شاهد آن هستیم که برق شهرک‌های صنعتی به‌صورت نوبتی قطع می‌شود تا برق‌رسانی به بخش خانگی دچار مشکل نشود.
خودروی برقی داریم، برق چطور؟
خودروهای برقی برای حرکت به باتری نیاز دارند و این باتری باید با برق شارژ شود. این در حالی است که سازمان انرژی کشور بارها بر چالش‌های فعلی در تأمین انرژی اشاره کرده و بهای درج‌شده در قبوض برق هم مهر تأییدی بر این چالش‌هاست. از طرف دیگر، شبکه برق‌رسانی کشور در شرایط اقتصادی فعلی قابلیت نصب ایستگاه‌های شارژرسانی در نقاط مختلف را ندارد.
به‌علاوه، با وجود قیمت بالای این خودروها و نبود زیرساخت‌های لازم، مشخص نیست که خریداران تا چه اندازه از این خودروها استقبال کنند. این در شرایطی است که خودروسازان داخلی در سال‌های گذشته به بیان خود با ضررهای بسیاری مواجه شده‌اند واردات و تولید خودروهای برقی با اماواگرهای زیاد برای فروش، ممکن است مشکلی جدید برای خودروسازان ایجاد کند.
بنابراین به‌غیراز کمبود برق که مانع اصلی واردات خودروهای برقی به حساب می‌آید، مشکلات و مسائل مختلفی وجود دارد که تمرکز دولت روی ورود این نوع خودروها را توجیه‌ناپذیر می‌کند. در مقابل، واردات و تولید خودروهای هیبرید می‌تواند گزینه بهتری به‌جای برقی‌سازی یک‌باره صنعت و بازار خودرو کشور باشد. ماشین‌های هیبریدی در حین اینکه سوخت کمتری مصرف می‌کنند و قیمت پایین‌تری دارند، فرصت راه‌اندازی زیرساخت‌های لازم برای ورود خودروهای برقی را هم فراهم می‌آورند.
